ప్రధాన కంటెంట్‌కు దాటవేయి

భాషలో తమాషాలు - ౨

ఇంద్రగంటి హనుమచ్ఛాస్త్రి గారి పుస్తకం నుంచి


ఒక సాహిత్యాభిమాని నాకు వ్రాసిన జాబులోని కొన్ని వాక్యాలు ఇక్కడ ఉదాహరిస్తున్నాను.
"గౌరవ్యులగు ఫలానా వారికి -
అయ్యా,
'సమర్ధవంతం'గా కృషిచేస్తే మానవ 'మేధస్సు' సాధించలేని దేదీ లేదు. మిత్రులతో చేసిన చర్చల్లో నాకు 'సమైక్యత' కుదరలేదు."

ఆయన వాక్యాలలోని కొన్ని శబ్దాల పరిశుద్ధి నాకు సందేహాస్పదం అయింది.
గౌరవ్యులు - గౌరవార్హులు అని ఆయన ఉద్దేశమనుకుంటాను. ఇది ఉజ్జాయింపుగా తయారుచేసిన కృతక శబ్దం.
గురు శబ్దం మీద భావార్ధక ప్రత్యయం చేరిస్తే గౌరవం అవుతుంది. దీని మీద కొందరు 'ఆనీయ' అనే ప్రత్యయం చేర్చి 'గౌరవనీయం' అని వ్రాయడం మొదలుపెట్టారు. అది శాస్త్రీయం కాదు. సుబంత శబ్దానికి 'అనీయ' చేరదు. అది ధాతువుకు చేరవలసినది. 'మహ్' ధాతువు కనక దానికి అనీయ చేరితే మహనీయ అవుతుంది. అట్లాగే పూజనీయ, మాననీయ, ప్రార్ధనీయ, వంటి శబ్దాలు పుడతాయి. ఈ అర్థంలో గౌరవార్హులు, గౌరవాస్పదులు అనవలసి వుంటుంది. కావలిస్తే గౌరవనేయ అనవచ్చు. కొంచెం కొత్త అనిపించినా -
గౌరవ్యులు అనేది ఏ విధంగానూ సమర్థనీయం కాదు. గౌరవ శబ్దానికి వారుద్దేశించిన అర్థంలో య ప్రత్యయం రాదు.
ఆయన, బహుశః కౌరవ్య శబ్దం చూచి పొరబడి ఉంటారు.
'కురు' శబ్దానికి ఆ వంశంలో పుట్టినవాడు అన్న అర్థంలో 'అ' ప్రత్యయం(తద్ధిత) చేరి కౌరవ అవుతుంది. కురు దేశానికి రాజు అనే అర్థంలో 'య' ప్రత్యయం వచ్చి 'కౌరవ్య' అవుతుంది. కురు శబ్దం పోలికతో గురు శబ్దానికి కూడా య ప్రత్యయం చేర్చి గౌరవ్య అని తయారు చేసి ఉంటారు. తాము తలచిన అర్థం వస్తుందో రాదో చూడకుండానే -

సమర్థవంతం - సమర్థ అన్నది విశేషణం. దానిమీద వత్(మతుప్) చేర్చరు. ఇది ఎట్టి అపశబ్దమంటే, రమ్యవంతం, మధురవంతం, సుందరవంతం వంటిది. సమర్థంగా అంటేనే కోరిన అర్థం వస్తుంది. ఇక వత్ చేర్చడం భ్రాంతి మూలకం. కాని, దీని ప్రయోగం పండితులనే బుట్టలో వేసేటంతగా వ్యాపించింది. పాణినీయమూ, నిఘంటువులూ, దీనిని విశేషణంగానే భావించాయి.

మేధస్సు - మేథ అంటే బుద్ధి, తెలివి అని అర్థం. ఇది అకారాంతం. సకారాంతం కాదు. సు, దుస్, అనే ఉపసర్గలతో సమాసమైతే - సుమేథసుడు, దుర్మేథసుడు అని అవుతుంది. దీన్ని చూచి విడిగాకూడా సకారం తగిలించి వాడడం మొదలుపెట్టారు. అది అనాలోచితం.

సమైక్యత - ఏక శబ్దానికి భావార్థంలో య ప్రత్యయం చేరిస్తే ఐక్యం అవుతుంది. ఏకత్వం అనే అర్థం వస్తుంది. సమ అనవసరం. 'త, త్వ' అనేవి ప్రసిద్ధమైన భావార్ధకాలు. తెనుగులో 'తనం' వంటివి. తెల్ల+పు తెలుపు. దీనిపై తనం అనవసరం. తెలుపుదనం అనకూడదు.

'ఐక్య' అన్నదానిలోనే భావార్థకం ఉన్నదని తెలియక దానిపై మరల 'త' చేర్చడం తప్పు. అలాగే ప్రాముఖ్యత, ప్రావీణ్యత, ప్రాధాన్యత, వంటి తప్పు ప్రయోగాలు వ్యాప్తిలోకి వచ్చాయి.

కామెంట్‌లు

ఈ బ్లాగ్ నుండి ప్రసిద్ధ పోస్ట్‌లు

గిజిగాడు

జిలుగుం బంగరు రంగులం గులుకు మేల్చిన్నారి పూగుత్తి సొ మ్ములు గీలించిని తుమ్మగొమ్మలకు, నీవు న్నీ సతీరత్న మూ యెల గీమున్ దగిలించి రేఁబవలు హాయిందూఁగరా గాడ్పు బి డ్డలు మీ కూడిగ మాచరింప, గిజిగాఁడా నీకు దీర్ఘాయువౌ! తేలిక గడ్డి పోచఁలను దెచ్చి, రచించెద వీవు తూఁగటు య్యేల గృహంబు, మాలవుల కేరికి సాధ్యముగాదు, దానిలో జాలరు, లందులో జిలుఁగు శయ్యలు నంతిపురంబు లొప్పగా మేలు భళీ! పులుంగుటెకిమీడవురా గిజిగాఁడ? నీడజా! కులుకు పసిండినిగ్గుల దుకూలములన్ ధరియించి ముద్దు బి డ్డలును, బడంతి నీ పొదిగిట న్ని దురింపఁగఁ గన్నెగాడ్పు లూ యెల సదనంబుఁలూచ, భయమింత యెరుంగక కన్నుమూయు నీ యలఘు సుఖంబు మాకుఁ గలదా! గిజిగా? యొక ఱేని కున్నదా? అందమున నీకు నీడగు నందగాడు గృహవినిర్మాణమున నిన్ను గెలుచువాడు వైభవంబునఁ బోలు దేవతల ఱేఁడు లేఁడురా గి జిగా! మొనగాఁడ వోయి నీ గిజిగాని నామకము, నీ తెలివిం బ్రకటించు గూడు, నీ మైఁగల సోయగం బవని మానవకోటికి ముద్దుసేయు నో యీ! గిజిగాడ! భీతిలకు! నీవు ధరాతలి నున్న బిట్టుగా వాగెడు నాస్తికు ల్తలు వంతు రనంతుని చెంత ఖిన్నులై.

పాత పుస్తకాలు - డౌన్లోడ్ చేసుకోవటం - Digital Library of India

మొదట  Downloader-NEW ( Downloader-OLD )ని డౌన్లోడ్ చేసుకోండి. ఇంతకు ముందే Downloader-OLD డౌన్లోడ్ చేసుకున్నట్లయితే  update(NEW) కోసం Update(12-09-10) click చెయ్యండి.  Unzip చెయ్యండి. runDM.bat file ని run చెయ్యండి. 'chandamama' option select చేయండి. 'Download Location' field లో మీరు ఎక్కడ డౌన్లోడ్ చేసుకోవాలనుకుంటున్నారో అక్కడ ఇవ్వండి like C:\ లేదా 'Browse' Button click చేసి  location select చేసుకోండి. 'Year','Month' select చేసుకొని 'download' button click చెయ్యండి. ఒక్కో పేజి download అయిన తర్వాత ఇది ఒకే pdf file గా కలుపుతుంది(with year-month name). -------------------------------------------  1st Picture లో 'Digital Library ' select చేసుకుంటే Digital Library of India నుంచి పుస్తకాలు డౌన్లోడ్ చేసుకోవచ్చు. 'http://www.new.dli.ernet.in/'   లో పుస్తకం వెతికి URL తెచ్చుకొని, దాన్ని 'URL' field లో paste చేసి 'add to download ' button click చెయ్యండి. తర్వాత 'd

హనుమత్ కవచం

శ్రీ పంచముఖీ హనుమత్ కవచమ్ ఓం అస్య శ్రీ పంచముఖీ వీర హనుమత్ కవచ స్తోత్త్ర మహా మంత్రస్య బ్రహ్మఋషి:గాయత్రీ చ్ఛంద: శ్రీ రామచంద్రో దేవతా రామ్ బీజం మం శక్తి: ఇతి కీలకం శ్రీ రామచంద్ర ప్రసాద సిద్ధ్యర్ధే పంచముఖీ వీర హనుమత్ కవచ స్తోత్త్ర మంత్ర జపే వినియోగ: రాం అంగుష్ఠాభ్యాం నమ:, రీం తర్జనీభ్యాం నమ: రూ మథ్యమభ్యాం నమ: రై: అనామికాభ్యాం నమ: రౌం కనిష్ఠకాభ్యాం నమ: రం కరతల కర పృష్ఠాభ్యాం నమ: రాం హృదయాయ నమ: రీం శిరసే స్వాహా, రూం శిఖాయై వషట్ రైం కవచాయ హుం రౌం నేత్రత్రయాయ వౌషట్ అస్త్రాయ, ఫట్ భూర్భువ స్సువరోమితి దిగ్బంధ: ధ్యానం వందే వానర నారసింహ ఖగరాట్ క్రోఢాశ్వ వక్త్రాం చితం నానాలంకరణం, త్రిపంచ నయనం, దేదీప్యమానం రుచా || హస్తాబ్జై అర సిఖైట పుస్తక సుధా కుంభాం కుశాద్రీన్ గదాం ఖట్వాంగం ఫణి భూరుహౌ దశ భుజం సర్వారి గర్వాపహమ్ అథ ధ్యానం ప్రవక్ష్యామి శ్రుణు పార్వతి యత్నత: మద్వ్రతం దేవదేవస్య ధ్యానం హనుమంత: పరం పంచవక్త్రం మహాభీమం త్రిపంచ నయనైర్యుతం దశబిర్బాహుభిర్యుక్తం సర్వకామ్యార్ధ సిద్ధిదమ్ పూర్వేతు వానరం వక్త్రం హృదయం సూర్య సన్నిభం దంష్ట్రా కరాళ వదనం భ్రుకుటీ కుటిలోద్భవమ్ అన్యైకం దక్షిణం